लहान मुलं खूप स्वार्थी असतात, त्यांना ज्या गोष्टी हव्या असतात त्या मिळवण्यासाठी ती कोणत्याही थराला जातात.. लहान मुलांच्या डोक्यात कायम त्यांना आनंद देणाऱ्या, त्यांना त्याक्षणी हव्या असणाऱ्या, गोष्टींचेच विचार घोळत असतात (Pleasure principle).. आणि त्यांना हव्या असणाऱ्या त्या गोष्टी मिळविण्यासाठी ती तुमच्याबरोबर भांडण, राग, आदळआपट आणि प्रसंगी नाटकी प्रेमही करू शकतात.. हळू हळू त्यांना माहिती होऊ लागतं की, आपण कसं वागलं म्हणजे आपल्या आजूबाजूचे लोक आपलं ऐकतात. त्यांना हेही कळू लागतं की, आपल्याला पाहिजे असणाऱ्या गोष्टी मिळविण्यासाठी कधी आणि कोणत्या थराला आणि किती प्रमाणात जावं लागणार आहे ते.. असो..
तुम्ही म्हणाल हे “Childrens day” च्या दिवशीच तू हे काय लावलंय.. पण हे मी नाही बोलत आहे, हे फादर ऑफ सायकीयाट्रि ज्यांना म्हणलं जातं, त्या ‘सिग्मंड फ्रॉइड’ यांचं म्हणणं आहे..
त्यांचं पुढचं म्हणणं मात्र आपल्यासाठी जास्त महत्वाचं आहे. ते म्हणजे, ह्या स्वार्थकेंद्रित ‘id’ driven असणाऱ्या मुलांच्या मनाला ‘Conditioning’ करण्याकरिता (म्हणजेच आपल्या भाषेत ‘माणसाळविण्या’करीता), आपण जे प्रयत्न करत असतो, त्याला शिकवत समजावत रागवत मारत असतो, त्यावरून त्याची मानसिक जडणघडण होत जाते.. त्यावरूनच त्या मुलाची basic personality देखील ठरते, आणि भविष्यातल्या त्याच्या/तिच्या मानसिक आजार-विकारांची पायाभरणी सुध्दा होते..
म्हणून, Children’s day ला ‘गेले ते रम्य बालपण’ म्हणून आपण नॉस्टॅल्जिक होण्यासोबतच, ज्या आपल्या मुलांचे बालपण मात्र आज अजूनही आपल्या हातात आहे, ते आपल्या अडाणचोटपणाने करपू नये म्हणून आपल्या मुलांना योग्य वळण आणि संस्कार देण्याची जबाबदारी सर्वस्वी आपलीच असते..
त्यांच्यावर भरपूर प्रेम करण्यासोबतच, त्यांना रोजच्या जगण्यातली शिस्त, कणखरपणा, नम्रता, सभ्यता, आणि जबाबदारीची जाणीव शिकवणे, आणि त्यासाठी प्रसंगी कठोरही होणे, हे त्यांच्या भविष्यातील प्रगतीसाठी आणि त्यांच्याच आयुष्यातील वेगवेगळ्या नात्यांच्या यशस्वीतेसाठी महत्त्वाचं आहे..
चला तर मग, त्यांनाही आपलं बालपण आणि आपले (आश्वासक प्रेमाचं आणि शिस्तीचं संतुलन साधणारे) पालक आठवून ‘Proud’ वाटावा, अशी परिस्थिती मी माझ्या पाल्याला देईन, अशी शपथ आपण या Children’s day च्या निमित्ताने घेऊयात!!