मुक्ता अगदी लहान असतानाही जेंव्हा खुर्चीला किंवा टेबलाला धडकायची आणि रडायची, तेंव्हा तिला शांत करण्यासाठी आम्ही कधीच त्या टेबलखुर्चीला ‘हात’ करत खोटं-खोटं मारलं नाही, किंवा ‘का रे आमच्या मुक्कु ला मालता!’ असं म्हणत त्या टेबलखुर्चीवर लटकेच रागावलो नाही..
उलट त्या रांगत्या वयापासूनच, “मुक्कुबाळानं खुर्ची नीट पाहिली नाही म्हणून मुक्कुबाळ तिला धडकलं, हो ना! आता पुढच्या वेळी मुक्कु नाही धडकणार, मुक्कु हुशार आहे”.. असंच म्हणत आलोय.. किंवा अशाच प्रकारच्या वाक्यांनी वेगवेगळ्या प्रसंगात तिची समजूत काढत आलोय..
त्यामुळं आता तिच्यात, तिच्या कोणत्याही बाबतीत डायरेक्ट दुसऱ्याला दोष देण्याची वृत्ती कमी आहे.. कुठलीही नकोशी घटना घडली तर ती आधी त्यामागचा कार्यकारणभाव शोधते, आणि पुढे अशा प्रसंगी किंवा अशा व्यक्तीशी आपण कसं वागायचं किंवा काय काळजी घ्यायची ते ठरवते..
निर्जीव टेबल खुर्ची असो, वा कोणी व्यक्ती असो, ‘आपल्याला शारीरिक किंवा मानसिक इजा झाली , तर इजा करणाऱ्या गोष्टीना/व्यक्तींना रागावून किंवा मारूनच आपला इगो सॅटीस्फाय होत असतो किंवा करायचा असतो, किंबहुना तेच त्यावरचे उत्तर असते’, असं ‘गृहीतक’ कोणत्याही वयात मुलांच्या मनात सेट झालंच नाही पाहिजे..
काहींना वाटेल की एवढं काय किस पाडायचाय प्रत्येक लहानसहान गोष्टींचा.. एवढ्या लहान वयात काय कळत असतं मुलांना..
पण खरंतर मूल जन्मल्यापासून त्याच्या आजूबाजूला घडणाऱ्या घटना, आवाज , प्रकाश , हवा, तापमान , अशा प्रत्येक गोष्टीचं त्याच्या पद्धतीने interpretation करत असते.. त्याला आपल्या पद्धतीने (किंवा लॉजिकल पद्धतीने) interpretation करण्यासाठी आपल्याला प्रयत्न करावे लागतात.. एकतर आपल्याला तसलं काही माहितीच नसते किंवा आपण त्यात एवढे एक्स्पर्ट नसतो, किंवा आपण तितके सजग नसतो..
“एवढ्या लहान वयात काय कळतंय, थोडं मोठं झाल्यावर लावू की वळण!” ही आपल्याकडची सगळ्यात मोठी अंधश्रद्धा आहे..
आपल्याकडे पालकत्वाचे सायंटिफिक धडे देण्यासाठी चाईल्ड सायकॉलॉजीस्ट किंवा तत्सम दर्जाचे मान्यताप्राप्त कोर्सेस प्रचलित नाहीत.. इथे कोणत्याही बुद्धिमत्तेची आणि कसल्याही मानसिकतेची लोकं आपोआपच पालक होतात आणि आपापल्या आयक्यु नुसार मुलांना पोसतात..
पालकांच्या चुकीच्या पालकत्वाची खूप मोठी किंमत मुलांना चुकवावी लागते..
असो..
क्रमशः
(पुढे #पालकत्वाच्या_नोंदी या सदराखाली मी अशा छोट्या छोट्या प्रसंगातून पालकत्वाविषयी लिहिणार आहे.. त्यातला हा पहिला भाग आहे..)